Gençken ve planlar yaptığı dönemdeyken, fazla zamanı kalmadığında insan her şeyin değerini daha iyi anlar belki, diye düşünürdüm. Enerji kaybını, beyazlayan saçlar ve kırışıklıkları eklemeyi unutmuşum. Bazı günler bazı şeylere gerçekten de daha çok değer verdiğim oluyor; Japon balıklarına, klasik müziğe ama ardından sadece bir duygusallık saldırısına uğradığıma karar veriyorum.

“Derinliklerle ilişkisini kesmeyen, onlarla düşüp kalkan kişide bir saygı uyandırmıyor “gizem”, ondan hiçbir şekilde söz etmez, ne olduğunu da bilmez; orada yaşar... İçinde devindiği gerçeklik ondan başkasını kapsamaz; daha aşağı ve ötede hiçbir alan yoktur; o, her şeyin aşağısında ve her şeyin ötesindedir. Aşkınlıktan usanmış, zihinsel işlemlerin ve onlara bağlı yükümlülüklerin üstündedir, dayanağı sonu gelmez ilgisizliğidir... Ne din, ne metafizik karıştırır kafasını; dipsizlikteyken neyin dibini bulacak ki? Doymuştur kuşkusuz? Ama hâlâ var olup olmadığını bilmez.”

İnsanın kendisini tanıması, yaşamının sonuna kadar süren bir seyahat. Bunun sebebi her bireyin uçsuz bucaksız özellikler ile donatılmasıyla yada hiç bir özelliğe sahip olmamasıyla ilgili değil. İnsan genel olarak tekdüze bir varlık.
Talep ederiz, uygularız, başarısız oluruz, seviniriz veya üzülürüz. İnsanı bir karma içine, derinlere çeken girdabın ta kendisi zamandır.

“Ne yaparsak yapalım, insanın kalbinde, o tenhalıkta aşırılık hep yerini koruyacaktır. Hepimiz içimizde kendi sürgün yerimizi, suçlarımızı ve harabiyetimizi taşırız. Ancak vazifemiz, bunları dünyanın üstüne salıvermek değildir; kendi içimizde ve başkalarının içinde onlarla savaşmaktır. İsyan, teslim olmamaya, boyun eğmemeye dair dünyevi irade… bugün halen daha mücadelenin temelini oluşturur.”

“Bir mizah duygusu geliştirme ve olayları mizahın ışığında görebilme çabası, yaşama sanatında ustalaşırken öğrenilen bir hile gibiydi. Istırabın hüküm sürdüğü toplama kampında bile, yaşama sanatını uygulamak yine de mümkündü. Bir benzerlik kurmak gerekirse, insanın acısı gazın hareketine benziyordu. Belli miktarlarda gaz, boş bir kutuya pompalandığında kutu ne kadar büyük olursa olsun onu tamamen ve eşit dağılım göstererek doldurur. Aynı şekilde ıstırap da ister küçük ister büyük olsun insan ruhunu ve bilincini tamamen doldurur. Bu yüzden de insanın ıstırabının boyutu tamamen görelidir.”

Hiç ölmeyecek canlılar olsaydık, tutkulu biçimde sevme yetisine asla sahip olamazdık. Ölümlülük duygusu yalnızca aşkı zenginleştirmekle kalmaz, aşk bizatihi maddesini bu duygudan dokur.

Sevdiğimiz birini veya birilerini, bir mekanı, bir ruh halini, yaşanmışlıkları unutmuş gibi yada hiç yaşanmamış gibi davranabiliriz. Oysa kafamızın içinde bir yerlerde bir sahne kurup, bu oyunun başrollerine hayatımızda iz bırakan kişileri koyarız. Bazen unutmaya çabaladığımız, bazen ise çok özlediğimiz kişileri... Kişi bir yere takılıp kaldığında kendine en yakın suretleri aramaya devam eder. Bu bir dost, eski bir aşık, eski bir eş olabilir.

Bir gün oyun sona erdiğinde, perde aslında kapanmaz, tam tersine o kişi için gerçekten açılır ve sıkıştığı kalıpta daha fazla köşeye sıkıştığını hisseder.

Bu içsel döngü ta ki yeni bir el uzanıncaya dek devam eder. 

Hayatımda ilk defa, birçok ozanın söylediği, onca düşünürün nihai bilgelik olarak öne sürdüğü hakikati gördüm. Hakikat şuydu; sevgi, insanın ulaşabileceği en yüksek ve en büyük hedefti. O anda, insan şiirinin, insan düşünce ve inancının ayırt ettiği en büyük sırra haiz oldum: İnsanın kurtuluşu sevgiyle ve sevgidedir. Elinde hiçbir şeyi kalmamış insanın dahi, kısacık bir an için bile olsa, sevdiğine ilişkin düşüncelerden nasıl mutluluk duyabileceğini anladım.

Tabutun içinde ölülerle diriler. Ya tabutu taşıyanların içinde olacaksın, ya tabutun içinde. Ya da bu işi organize eden.

Sabahın en erken saatlerinde uyanıp güne başlamak, sanki dünyaya açılan yeni günü kendim başlatıyormuş gibi..
İlk yudum kahve kokusunu sadece senin aldığın, sabah serinliğini ilk senin hissettiğin gibi...